Roman Maciejewski Omówienia utworów

Pieśni Bilitis

Trzy Pieśni Bilitis (nr 1: Fletnia, nr 2: Nagrobek Bilitis, nr: 3 Wspomnienie Mnasidiki) do słów Pierre’a Louÿs’a w tłumaczeniu Leopolda Staffa na sopran z fortepianem powstały najprawdopodobniej w 1932 roku, a ich wersja z towarzyszeniem orkiestry pochodzi z roku 1935. Niestety, oryginalna wersja na fortepian zaginęła, a dokładny skład wykorzystanych instrumentów w wersji orkiestrowej nie jest znany (pojawia się: kwintet smyczkowy, flety, klarnet, rożek angielski, fagoty, trąbka, harfa, rogi, puzon, oboje, fortepian). Do dnia dzisiejszego zachował się jedynie tekst słowny kompozycji, prymka głosu solowego, instrumentacja pieśni I i niecała część pieśni III. W 2001 roku Sebastian Krajewski uzupełnił akompaniament orkiestrowy pieśni III (zachowało sie 2/3 oryginalnego utworu) oraz zorkiestrował w całości pieśń II, a także odtworzył wszystkie trzy pieśni z towarzyszeniem fortepianu. W tej wersji pieśni zostały wykonane 21 października 2001 roku w Pałacu w Pawłowicach w ramach Leszczyńskiego Festiwalu Muzycznego im. R. Maciejewskiego, w wykonaniu Olgi Pasiecznik (sopran) i Natalii Pasiecznik (fortepian).

Pieśni w swoim charakterze i tematyce stanowią bezpośrednie nawiązanie do francuskiego impresjonizmu (por. 3 Chansons de Bilitis C. Debyssy’ego), stylistycznie bliskie są również drugiemu okresowi twórczości Karola Szymanowskiego. Należy podkreślić, że przesłanie wykorzystanych wierszy, a więc wątek miłości lesbijskiej Bilitis do Mnasidiki, musiał być w okresie dwudziestolecia międzywojennego przejawem otwartości Maciejewskiego (w tym na krytykę). Pomimo tego ryzykownego wyboru, kompozycje te cieszyły się uznaniem, nie tylko Szymanowskiego, który po wysłuchaniu ich w interpretacji swej siostry Stanisławy pisał do Heleny Kahn-Casella, że ich autor to „młody chłopak, wybitnie uzdolniony”(28 XI 1932), ale też przez krytyków z paryskiego „Le Monde Musical” („są ładne w natchnieniu i udane”, 31 III 1933).