Roman Maciejewski Kalendarium - 1910–1919

1910

28 lutego w Berlinie przychodzi na świat Roman Maciejewski. Jego rodzicami są Józef Maciejewski – krawiec i muzyk amator, oraz Bronisława (z domu Zgaińska) – skrzypaczka. Rodzina Maciejewskich mieszka w centrum Berlina, przy Friederichstrasse.

 

25 czerwca — w Paryżu premiera Ognistego ptaka Igora Strawińskiego.
27 kwietnia — Tomasso Marinetti wygłasza swój manifest Contro Venezia passatista na Placu św. Marka w Wenecji.
1 grudnia — władze austriackie legalizują polską organizację paramilitarną „Strzelec”.

1911

7 grudnia – przychodzi na świat siostra Maciejewskiego – Jadwiga (1911–2005), która zostanie nauczycielką, a po drugiej wojnie światowej będzie pracowała w Inspektoracie Szkolnym w Poznaniu.

 

7 kwietnia — w Warszawie Grzegorz Fitelberg dyryguje prawykonaniem dedykowanej mu II Symfonii Karola Szymanowskiego.
18 maja — w Wiedniu umiera Gustaw Mahler.
maj — Ernest Rutherford prezentuje model atomu z niezwykle małym, ale masywnym jądrem („eksperyment Rutherforda”).

1912

31 marca — wykonanie 5 Orchester-Lieder Albana Berga w Wiedniu powoduje skandal i przerwanie koncertu.
14 kwietnia — transatlantyk Titanic zderza się z górą lodową i następnego dnia tonie. W katastrofie ginie ponad 1500 osób
8 października — wybuch pierwszej wojny bałkańskiej. W jej rezultacie powstaje niepodległa Albania.

1913

25 stycznia — w Warszawie przychodzi na świat Witold Lutosławski.
29 maja — prawykonanie Święta wiosny Igora Strawińskiego w Paryżu powoduje jeden z najbardziej znanych skandali muzycznych XX wieku.
30 czerwca — początek drugiej wojny bałkańskiej.
5 września — w Petersburgu prawykonanie II Koncertu fortepianowego Sergiusza Prokofiewa.
22 listopada — przychodzi na świat Benjamin Britten.

1914

Na początku wojny rodzina Maciejewskich przeprowadza się na Wilhelmstrasse. Ojciec kompozytora dostaje powołanie do wojska, ale ostatecznie zamiast brać czynny udział w działaniach wojennych szyje mundury wojskowe.

21 grudnia – przychodzi na świat brat Romana – Zygmunt Maciejewski (1914–1999). W 1939 uzyska na Uniwersytecie Warszawskim dyplom magistra filozofii, jednak po wojnie zostanie aktorem teatralnym i filmowym.

 

28 czerwca — zamach w Sarajewie, w wyniku którego ginie arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg, stanie się przyczyną wybuchu pierwszej wojny światowej. Trzy dni później Niemcy wypowiadają wojnę Rosji.
6 sierpnia — wymarsz Pierwszej Kompanii Kadrowej pod dowództwem Józefa Piłsudzkiego z Krakowa.
14 września — w Dąbrowie Górniczej przychodzi na świat Michał Spisak.
24 września — w Warszawie przychodzi na świat Andrzej Panufnik.

1915

Prawdopodobnie w tym czasie przyszły kompozytor zaczyna naukę gry na fortepianie pod okiem matki. Jak wspominał po latach:

Matka chciała żebym został skrzypkiem, ale ponieważ początki gry na fortepianie są łatwiejsze, zaczęliśmy naukę od lekcji na tym instrumencie. Matka grała zresztą biegle również na fortepianie i jednym z najsilniejszych wrażeń mojego dzieciństwa była muzyka Chopina, przy której co wieczór zasypiałem.

 

22 kwietnia — Niemcy stosują po raz pierwszy gazy bojowe (pod Ypres).
27 kwietnia — w Moskwie umiera Aleksander Skriabin.
Charles Ives kończy swoją II Sonatę fortepianową „Concord”, nad którą pracował od 1911 (zostanie wydana w 1919).

1916

Maciejewski rozpoczyna naukę we Friedrich Wilhelm Gymnasium w Berlinie.

 

5 lutego — w Zurychu powstaje Cabaret Voltaire. Początek ruchu dada.
W Tymoszówce Karol Szymanowski tworzy dwa ze swoich najważniejszych dzieł: III Symfonię i I Koncert skrzypcowy.
5 listopada — władze niemieckie i austriackie ogłaszają proklamację zawierającą obietnicę powstania Królestwa Polskiego.

1917

22 stycznia — orędzie prezydenta Stanów Zjednoczonych, Woodrowa Wilsona, zawierające postulat powstania niepodległej Polski.
7 listopada — w Rosji wybucha rewolucja (ze względu na stosowanie kalendarza juliańskiego zwana październikową).
W Amsterdamie powstaje grupa De Stijl, grupująca zwolenników abstrakcjonizmu geometrycznego.

1918

W wieku 8 lat Maciejewski dostaje się do Konserwatorium im. Sterna, gdzie jego nauczycielką fortepianu zostaje Maria Goldenweiser.

 

25 marca — w Paryżu umiera Claude Debussy.
listopad – w Berlinie wybuchają rozruchy wywołane przez Grupę Spartakusa. Próba rewolucji zostaje stłumiona, a jej przywódcy (Róża Luksemburg i Karol Liebknecht) zamordowani. Maciejewski tak po latach wspomina te wydarzenia:

„To były straszne chwile, bo grzmiały wkoło salwy nie tylko karabinów maszynowych, ale artylerii, która waliła w mury Dziennika, którego redakcja znajdowała się naprzeciw domu.”

14 lipca – w Upsalli przychodzi na świat słynny reżyser Ingmar Bergman.
11 listopada — zostaje zawarty rozejm w Compiègne między Ententą a Cesarstwem Niemieckim. Rada Regencyjna przekazuje władzę Józefowi Piłsudskiemu. Symboliczna data odzyskania przez Polskę niepodległości.

1919

Rodzina Maciejewskich przenosi się najpierw do Radomicka, a następnie do Leszna, gdzie zamieszkają przy ulicy Komeńskiego 42.

Roman dostaje się do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Jana Komeńskiego w Lesznie, znanego ze swych bogatych tradycji.

 

18 stycznia–28 czerwca – konferencja pokojowa w Paryżu. Uznanie niepodległości Polski.
26 stycznia – wybory do Sejmu w Polsce.
Marcel Proust otrzymuje Nagrodę Goncourtów za powieść W cieniu rozkwitających dziewcząt, drugą część cyklu W poszukiwaniu straconego czasu.